Forumcafé innovatie, cultuur en risico

Aanleiding

Innovatie speelt een belangrijke rol bij het aanpakken van de uitdagingen in de gebouwde omgeving, zoals het woningtekort, mobiliteit, netcongestie, digitalisering en de water-, klimaat- en duurzaamheidsambities. Daarom organiseren de Ambassadors of Change het Forumcafé in de Social Impact Factory in Utrecht. Een dag voor kennisdeling.

Keynote dr. Jip Leendertse

Tijdens de Keynote ging dr. Jip Leendertse in op de samenwerking tussen start-ups en publieke opdrachtgevers. Start-ups kunnen door hun (radicale) innovatiekracht een bijdrage leveren aan de uitdagingen in de gebouwde omgeving. Echter zit er nu (vaak) een kink in de kabel in de samenwerking tussen de twee partijen.  Echter zit er nu (vaak) een kink in de kabel in de samenwerking tussen de twee partijen. Dit heeft vaak te maken met een aantal eigenschappen van start-ups: een gebrek aan financiële middelen, een mogelijke mismatch met instituties, een ‘liability of newness’ en onzekerheid. Dit resulteert in risico’s in de samenwerking, maar er zijn ook kansen.

Jip vertelt over hoe de samenwerking tussen publieke opdrachtgevers en start-ups verbetert kan worden. In de samenwerking is eerlijkheid vanuit beide partijen nodig. Eerlijkheid over een mogelijk vervolg en de haalbaarheid van een langdurige samenwerking. Start-ups zijn op zoek naar betalende, herhalende klanten, maar dat kan een opdrachtgever niet altijd geven. Duidelijkheid hierover is essentieel voor een goede samenwerking. Denk na over een vervolgstap voor (of tijdens) de samenwerking en niet achteraf. Hierbij kan er bijvoorbeeld gekeken worden naar het opschalen bij andere publieke opdrachtgevers. Een andere optie is kijken naar mogelijkheden met de keten, als ketenpartners een rol gaan spelen in de toekomstige inkoop, betrek deze dan. Kortom, het is voor publieke opdrachtgevers mogelijk om de potentie van start-ups beter te benutten.

Gesprekstafels

Tafel 1.  Data, het nieuwe goud. Hoe de huisvestingsorganisatie van de politie omgaat met innovaties met (big)data en wat zijn de trade-offs
Merdy Derksen (Nationale Politie) reflecteerde op de toenemende hoeveelheden data in 2024. Hij besprak hoe we optimaal kunnen omgaan met de mogelijkheden en kansen van data, welke informatie echt nuttig is, hoe effectief gefilterd kan worden en of we handelen op basis van actuele kennis of al anticiperen op toekomstige ontwikkelingen.

Tafel 2 – Innovatie in de Bouw: Samenwerking Provincie Noord-Holland, de Alliantie en BouwLab R&Do
Lisan Klop reflecteerde samen met Herman van Bolhuis op de samenwerking tussen BouwLab R&DO, de Provincie Noord-Holland en woningcorporatie de Alliantie. Aan de hand van een interactieve sessie werd besproken hoe BouwLab, als unieke plek in de Metropoolregio Amsterdam, bijdraagt aan een digitale ‘supply chain’ in de bouwsector. Innovaties en technieken die de industrialisatie versterken en circulariteit bevorderen, stonden hierbij centraal. Daarnaast ging het gesprek over hoe we kennis kunnen delen en samen kunnen werken om nieuwe ideeën van de grond te krijgen. Hierbij werden er vanuit het Bouwlab ervaringen gedeeld maar ook vanuit de andere organisaties die aan tafel zaten. Een mooi gesprek waar wellicht nog kleine vervolg gesprekken uit gaan komen.

Tafel 3 – Regels en de rek daarin
Freek Jansen van Rijkswaterstaat reflecteerde aan de stamtafel op het doorbreken van het regeloerwoud in organisaties en het verhelpen van beren op de weg. Freek deelde de methodiek “Regels en de rek” die Rijkswaterstaat toepast om belemmerende regels te onderzoeken, vereenvoudigen, versimpelen, aanpassen of schrappen. Door het faciliteren van een onderzoekende dialoog waarin collega’s echt naar elkaar luisteren, ontstaat meer (onderling) begrip en kom je samen tot nieuwe inzichten die ruimte en verbinding scheppen om vernieuwing mogelijk te maken. De methodiek is eenvoudig over te nemen en toe te passen in elke organisatie. De onderstaande presentatie geeft inzicht in de aspecten die bij deze methodiek komen kijken. Heb je vergelijkbare ervaringen met dit soort gesprekken? We komen graag in contact om ervaringen uit te wisselen (freek.jansen@rws.nl).

Tafel 4 – Het interne innovatieproces bij Delfland
Stamgasten Rob Ammerlaan (beleidsadviseur) en Bas Rem (innovatiemakelaar) van het Hoogheemraadschap van Delfland gingen in gesprek over het interne innovatieproces en het innovatiefonds. Ze deelden inzichten en lessen die zij de afgelopen jaren hebben opgedaan met innoveren in een publieke organisatie en nodigden deelnemers uit om te reflecteren op het proces en de aanpak. Dit vanuit de zelfreflectie dat ze zelf ook lerend zijn en zich op dit moment bewust onbekwaam noemen. De beeldspraak van de Stationsessies die Delfland bijna standaard inzet na afloop van een deel van een innovatietraject sprak deelnemers aan. Stoppen of doorgaan, sneltrein of stoptrein, en met dezelfde machinist en conducteur of een personele wijziging vanwege vermoeidheid of benodigde specifieke vaardigheden op het volgende traject zijn onderwerpen die zowel bij innovaties als bij treinritten voorkomen. En daarbij niet alleen kijken naar technologische aspecten maar met name ook de sociale aspecten van innovatietrajecten. Daarnaast ook gediscussieerd over het belang van goede implementatie van innovaties in werkprocessen van organisaties.  De energie die dat kost wordt vaak fors onderschat. Delfland gebruikt hiervoor ontwikkelstadia in plaats van de in de private sector gebruikelijke TRL-levels maar is zich ervan bewust dat ook die de lading nog niet goed dekken. Verschillende deelnemers kwamen met goede suggesties om ook dit deel van het innovatietraject te versterken.

Tafel 5 – Buurtaanpak bij Stedin
Sander Legen, betrokken bij de taskforce elektra, reflecteerde op de enorme bouwopgave die de energietransitie met zich meebrengt. Met 1/3e van de Nederlandse straten die open moet en bijna 50.000 nieuwe elektriciteitshuisjes, is versnelling cruciaal. Daarom werken netbeheerders nu anders samen met de markt via een gezamenlijk uitvoeringsakkoord voor de buurtaanpak, waarbij de traditionele opdrachtgever-opdrachtnemer relatie wordt doorbroken. Dit zorgt voor slimmere, efficiëntere oplossingen, zoals het organiseren van innovatief omgevingsmanagement op lokaal niveau waarbij de buurt ontzorgd wordt. Daarnaast zijn tijdens de bijeenkomst lessen gedeeld over onder meer de manier waarop we omgaan met netcongestie en innovatie in het bouwproces. Tot slot hebben we overeenkomsten besproken tussen netbeheerders en andere sectoren, zoals het gestandaardiseerd werken aan één klus werken met meerdere aannemers.